Vatandaşlık Yasasını Değerlendirdiler

Putin’in Rusya vatandaşlığı almayı basitleştiren yasayı imzalamasından sonra Çerkes sivil toplum temsilcileri yasanın artı ve eksilerini değerlendirdi.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Rus vatandaşlığının kazanılmasını kolaylaştıran bir yasayı 24 Nisan’da imzaladı. Yasa 90 gün sonra yürürlüğe girecek. Yeni düzenleme, yabancıların ülkelerinin vatandaşlığından vazgeçmeden Rus vatandaşlığı almalarına izin veriyor.

Değişikliklere göre, Rusya üniversitelerinden mezun olanlar ülkede bir yıl çalıştıktan sonra basitleştirilmiş bir şekilde vatandaşlık almak için müracaat edebilecek. Daha önce bu süre üç yıldı. 

Buna ek olarak, SSCB pasaportu sahipleri için üç yıl boyunca Rusya Federasyonu topraklarında yaşamak ve meşru bir gelir kaynağının varlığını doğrulamak mecburiyeti de iptal edildi. 

Aynı şartlar, Rusya Federasyonu topraklarında yaşayan ve Ruslarla evlenip ortak çocukları olan yabancılar ile ebeveynlerinden en az biri Rus vatandaşı olan ve Rusya’da yaşayan yabancılar için de geçerli. 

Oturma izni olan Rusya, Ukrayna, Beyaz Rusya ve Kazakistan vatandaşları, ülkede gerekli ikamet süresine uymadan basit yoldan Rusya vatandaşı olabilecekler. 

Bu yasa, tarihi anavatanlarına dönmek isteyen Çerkesleri etkileyecek mi? 

Kavkaz Reales’in görüştüğü sosyal aktivistler, Çerkeslerin her zaman birincil ikamet ülkesinin vatandaşlığını terk etme sorunuyla karşı karşıya kaldıklarını belirtiyorlar. 

Adıgey’de yaşayan bir aktivist olan Adam Bogus, Çerkesler için anavatanlarına dönme konusunun oldukça ciddi olduğunu belirtiyor: “Maalesef böyle bir devlet politikamız veya en azından bir geri dönüş kavramımız yok. Yabancı ülkelerdeki Çerkesler Rus vatandaşları olarak kabul edilmiyor ve Vatandaşlık Yasası’nda öngörülen tercihler ve imtiyazlar onlar için geçerli değil. Bu Federal yasanın hükümleri yabancı ülkelerdeki Çerkesler için ideal dahi olsa, kimin vatandaş olacağı belirlenirken anlaşılmaz bir şekilde onlar vatandaşlığa kabul edilmiyor.” 

Örneğin, eski Sovyet cumhuriyetlerinde yaşayan yabancılar, yurtdışında yaşayan Çerkeslerden çok daha fazla tercih ediliyorlar ve vatandaşlık edinmeleri de o kadar kolay oluyor. 

Kabardey-Balkar’da yaşayan Kamu Denetleme Komisyonu Üyesi Zaur Samuha da hiç olmazsa geri dönen belirli bir grup için yasal sorunun basitleştirileceğine inandığını söylüyor ve “Ebeveynleri Rusya Federasyonu vatandaşı pasaportuna sahip olup da vatandaşlık almada sorun yaşayan Suriye’den gelen çocukları bizzat tanıyorum” diyor 

Krasnodar Bölgesi Adighe Xase sivil toplum kuruluşunun başkanı Asker Soht, imzalanan kanunda ikinci bir vatandaşlıktan vazgeçme şartının iptal edilmesinin iyi olduğunu, bunun Çerkesler için çok önemli olduğuna inanıyor. 

“Ama devlet geri dönecek Çerkeslere sıcak olacak mı? Bu konuda iyimser değilim. Genel eğilim olumsuzdur. Bu Anayasa taslağında devletin dili devleti kuran ulusun dilidir denilerek, ulusların devlet kuran ve kurmayan uluslar olarak bölünmesi ve yetkililerin sadece Rusça konuşan yurttaşları muhatap alan açıklamalarını görüyoruz. Bütün bunlar Çerkes vatandaşlara adil olunduğu kanaati, iyimserlik ve güven vermiyor” diye ekliyor Soht. 

Kabardey Kongresi sivil toplum örgütü başkanı Aslan Beshto da, yasa yorumlanırken ilk bakışta Çerkesleri Rusya vatandaşlığına kavuşturacağı ümidi veriyor ancak dikkatli bir şekilde incelendiğinde bu yasanın SSCB’de yaşayan etnik Ruslar için çıkarıldığı görülüyor. Yani, Çerkeslere neredeyse hiçbir faydası yok. 

“Sadece, Rusya akreditasyonuna sahip üniversitelerde öğrenim gören ve ülkede bir yıl çalışmış olanların Rusya pasaportu edinmesinde imtiyaz şeklinde küçük bir bonus var. Bu hüküm diğer ülkelerden gelen Çerkes öğrenciler tarafından kullanılabilir. Ancak, Rusya’daki düşük ücretler, ek fon kaynaklarının yetersizliği, genç bir adamın bu daha düşük yaşam standartlarında yaşamasını cazip kılmaz. Tüm bunlar göz önüne alındığında kabul edilen bu yasadan asgari sayıda Çerkesin yararlanabileceği görülüyor ” diye ümitsizliğini dile getiren Beşto, STK’ların ve sivil aktivistlerin yıllardır Çerkeslerin tarihi anavatanlarına serbestçe dönmelerine izin verilmesini talep ettiklerini, ancak Rus makamlarının olumlu yaklaşmadığını da sözlerine ekledi.