Dünya Çerkes Birliği Üyeliği Hakkında Kamuoyu Bilgilendirmesi

Bilindiği üzere geçmiş yıllarda Kafkas Dernekleri Federasyonu’nun (KAFFED) Dünya Çerkes Birliği’ne (DÇB) üye olmadığı; 1991 Yılında kurulan ilk derneğin kapatılmadan ikinci bir derneğin kurulduğu; bir süre iki derneğin de beraber aktif oldukları; 2010 yılında ilk derneğin kapandığı ve ikinci açılan derneğe KAFFED’in üye olmadığı ile ilgili iddialar gündeme gelmişti. Bir önceki dönem yönetim kurulumuz konunun aydınlatılması ile ilgili girişimlere başlamış ancak bu çalışmalar görev süresi içerisinde sonuçlanmamıştı. Göreve geldiğimiz 28 Kasım 2021 tarihli Genel Kurulda, Başkanımız Prof. Dr. Ümit Dinçer, DÇB üyeliği ilgili önceki dönem başlayan araştırmaların devam ettirilerek elde edilen sonuç ne olursa olsun kamuoyu ile paylaşılacağını tüm hazirun önünde ifade etmiştir.

Bu amaçla yürütülen çalışmalar ve yazışmalar sonucu Yönetim Kurulu olarak vardığımız sonucu ve süreci kronolojik olarak özetlememiz gerekirse;

1- 1991 yılında anavatandaki ve diasporadaki örgütlerinin katılımı ile kurulan Dünya Çerkes Birliği’nin resmi adı “Uluslararası Çerkes Derneği”dir. Kuruluşu 19-20 Mayıs 1991’de Nalçik’te yapılan Kurucu Kongre’de karara bağlanmıştır. 25.09.1991 tarihinde de ilgili devlet kurumu tarafından tescil edilmiştir. Bu örgüt 20.12.2010 tarihinde fiili faaliyetlerinin sona ermesi ve devlet organlarına rapor sunmaması nedeni ile kapanmış, Rusya Federasyonu Birleşik Devlet Tüzel Kişiler Sicilinden çıkartılmıştır.

Bugün var olan Dünya Çerkes Birliği 30.03.2001 tarihinde kurulmuştur. Resmi adı, “Uluslararası Çerkes Halkını Bütünleştirme, Çerkes Diasporasının Tarihi Anavatan İle Bağını Geliştirme Derneği (Uluslararası Çerkes Derneği)”dir. Bu dernek kurulduğu tarihten itibaren yasal mevzuat ve gelişmelere bağlı olarak tüzük değişiklikleri ve isim değişiklikleri yapmış ve günümüzde yukarıdaki belirtilen isim ile faaliyetlerine devam etmektedir. Bu Derneğin kurucu üyesi Ürdün Çerkes Hayır Derneği’dir.

2- DÇB üyeliği ile ilgili önceki yönetim kurulumuz tarafından başlatılan çalışmalara bağlı olarak; DÇB tarafından, 30.12.2021 tarihinde e-posta ile KAFFED’e mevcut DÇB’nin kurumsal kimliği ile ilgili bir belge gönderilmiştir. Bu belge DÇB’nin talebi ile “Rusya Federasyonu Adalet Bakanlığı Ticari Olmayan Kuruluşlar Başkanlığı”ndan alınmıştır. Bu belgeye göre 1991 yılında kurulan “Uluslararası Çerkes Derneği” ile 2001 yılında kurulan “Uluslararası Çerkes Halkını Bütünleştirme, Çerkes Diasporasının Tarihi Anavatan İle Bağını Geliştirme Derneği”nin aynı sivil toplum kuruluşlarını ifade etmekte olduğunu dolayısı ile yeniden örgütlenme ve yasal veraset konularında Dernek tarafından alınmış bir karar olmadığını ifade etmektedir. KAFFED’e gönderilen bu belgede farklı tarihlerde kurulan ve yaklaşık 9 yıl beraber faaliyet gösterdiği görülen iki derneğin aslında aynı olduğu ifade edilmekte ancak KAFFED’in kurucu veya üye olduğuna dair ilgili bir bilgi içermemektedir.

Bu konudaki karışıklığı gidermek amacıyla Rusya Federasyonu yasalarına göre avukatlık yapan kişilerden bilgi alınmış ve alınan hukuki mütalaa soncunda Türkiye’de sivil toplum kuruluşlarına ait bilgiler İçişleri Bakanlığı tarafından tutulurken; Rusya Federasyonu’nda sivil toplum kuruluşlarının kayıtlarının Federal Vergi Dairelerinde tutulduğu bilgisine ulaşılmıştır. Söz konusu mütalaada bu farklılığın temel nedeninin Rusya’da stk’ların devletten fon almaları olarak açıklanmıştır.

3- Federasyonumuz, 07.02.2022 ve 23.03.2022 tarihlerinde iki adet dilekçe ile Kabardey-Balkar Cumhuriyeti Federal Vergi Kurumu Başkanlığı’na posta ile başvurmuştur. Dilekçe içeriklerinde; 1991 ve 2001 yılında kurulan derneklere KAFFED üyeliği hakkında bilgi istenmiş; Tüzel Kişiler Birleşik Devlet Sicilinden kayıt suretlerinin tarafımıza verilmesi talep edilmiştir. Söz konusu dilekçede, Federasyonumuzun kurulmuş olduğu 2003 senesinden önceki isminin Kafkas Derneği (Kaf-Der) olduğu da belirtilmiştir. Federal Vergi Kurumu Başkanlığı tarafından 03.03.2022 ve 25.03.2022 tarihlerinde KAFFED’e gönderilen verilen cevaplarda KAFFED’in, DÇB’nin kurucusu-üyesi olmadığını ifade edilmiştir.

4- Alınan bu yazılara istinaden Başkanlar Kurulu ve KAFFED’in DÇB Yönetim kurulu üyeleri ile online bir toplantı yapılarak durum açıklanmıştır. Bu iki toplantının sonucu olarak KAFFED’in mevcut durumla ilgili belgeleri’de göndererek, DÇB’den bir açıklama ve KAFFED’in üye olduğuna dair DÇB kayıtlarındaki evrakların istenmesine karar verilmiştir. 05.04.2022 tarihinde bu minvalde bir dilekçe kaleme alınarak DÇB’ye gönderilerek, KAFFED’in DÇB’ye üye olup olmadığı hususu sorulmuştur.

DÇB, 21.04.2022 tarihinde, KAFFED’e verdiği cevap ve ekinde, DÇB tarafından Federal Vergi Kurumu Başkanlığı’ndan alınan 18.04.2022 tarihli bir belge, KAFFED tarafından gönderilen, DÇB’ye üyelik başvurusunun yapıldığı 16.07.2004 tarihli ve eksik belgelerin tamamlandığını bildirir 21.09.2004 tarihli dilekçeler, KAFFED’in DÇB’ye üye olmak için yönetim kuruluna yetki veren 21.12.2003 tarihli Genel Kurul Kararı örneği ve KAFFED Yönetim Kurulunun 24.02.2004 tarihli Karar Defteri örneği paylaşılmıştır. Bunların yanı sıra bugüne kadar yapılan DÇB Kongrelerine ilişkin Delegasyon katılımını gösterir nitelikte hazirun cetvelleri de gönderilmiştir.

5- Tüm yapılan yazışmalar ve toplanan belgelerin değerlendirilmesi ve alınan hukuki mütalaalarla birlikte KAFFED’in DÇB üyeliğine ilişkin sürecin Rusya Federasyonu Medeni Kanunu ile DÇB Tüzüğüne uygun olarak yapılması gerektiği sonucuna ulaşılmıştır. Buna göre Rusya Federasyonu Medeni Kanunun 122. Ve 123. Maddeleri gereğince tüzel kişilerin üyeliğinin tüzel kişiliklerin üyelik kabulünün, tüzel kişilik tüzüklerinde düzenlenmesi gerektiği ve üyeliğe kabul için yetkili organın Kongre(Genel Kurul) olduğu ifade edilmektedir. DÇB tüzüğünün 4. Maddesi “Kuruluşun Üyeleri, Kuruluş Üyelerinin Hak ve Yükümlülükleri” şeklinde olup, maddenin 2. Fıkrasında Kuruluş Üyeliği Yöntemi tanımlanmaktadır. Buna göre, “Kuruluş üyeliğine kabul, bir sivil derneğin yönetim kurulu kararı, kuruluş belgesi ve tüzüğü temelinde gerçekleştirilir. Kuruluşa üyeliğe kabul, mevcut delegelerin en az 2/3'ünün onaylaması koşuluyla, Kongre kararı ile gerçekleştirilir” şeklindedir.

Gerek Kanundaki maddeler gerekse de DÇB tüzüğü gereğince, KAFFED 2004 yılında resmi başvurusunu yapmış ve gerekli evraklarını da tamamlamıştır. DÇB tüzüğüne göre olağan veya olağan üstü genel kurul yapılarak genel kurul veya kongre kararı ile bu başvurunun oylanarak onaylanması gerekmektedir. Ancak yapılan hiçbir DÇB Kongre’sinde buna ilişkin bir karar alınmamıştır. Sonrasında yapılan tüm DÇB Kongrelerinde de KAFFED’in üyeliğine ilişkin başvuru oylanmamış ve Kongre’de üyelik başvurusunun kabul edildiğine dair hiçbir karar alınmamıştır. Buna ilişkin yapılan araştırmalarda ne DÇB ne de KAFFED kayıtlarında ulaşılamamıştır. “Usul Esasa Mukaddemdir (Usul Esastan Önce Gelir)” ilkesi evrensel bir hukuk ilkesidir. Gerek Tüzükte öngörülen usulün işletilememesi ve gerekse de yasal zorunluluk gereğince yetkili bir Kongre karar olmaması nedeniyle KAFFED’in DÇB üyeliği hem esas yönünden hem de usul yönünden hukuken noksanlıklar içermektedir. KAFFED’in başvurusu alınmış olmasına rağmen gerekli hukuki süreçler yürütülmemiş ve KAFFED’in üyelik başvurusu sonuçlandırılmamış ve DÇB Kongre Kararı alınmamıştır. Sonuç olarak Kafkas Dernekleri Federasyonu, Dünya Çerkes Birliği’nin üyesi değildir.

6- Tüzüğümüze göre uluslararası kuruluşlara üyelik ve üyelikten çekilme, Yönetim Kurulu’nun yetkisinde değildir. Her ne kadar 2004 yılında yapılan KAFFED Genel Kurulu’nda DÇB’ye üyelik için Yönetim Kuruluna yetki verilmişse de 2004 yılında seçilen Yönetim Kurulu’nun görev süresi bitmiş olduğu için söz konusu Genel Kurul kararı da hukuken işletilemeyecek durumdadır.

7- Üye olunmayan bir yapıya delege göndermek hukuken mümkün olmadığından, Genel Kurulumuzda yapılan delege seçimi yok hükmünde olup, delege seçilen kişilerin delegelik sıfatı bulunmamaktadır. Öte taraftan DÇB tüzüğü gereğince DÇB Yönetim Kurulu üyesi olmak için üye kuruluş üyesi veya yöneticisi olma sıfatı aranmamaktadır. Bu minvalde bir önceki Genel Kurulumuzca DÇB delegesi olarak seçilen ve DÇB Kongresince Yönetim Kuruluna seçilen kişilerin mevcut sıfatları ile ilgili KAFFED’in herhangi bir tasarruf hakkı bulunmamaktadır. Yine Türkiye’den seçilen mevcut DÇB Yönetim Kurulu üyelerinin de KAFFED ile herhangi bir temsiliyet ilişkisi bulunmamaktadır. Bu husustaki tasarruf ve takdir yetkisi Türkiye’den seçilen DÇB Yönetim Kurulu üyeleri ile DÇB yetkili organlarınındır.

Süreç içerisinde Rusya Federasyonu ilgili kurumları ve DÇB ile yapılan tüm yazışmaların noter onaylı olarak tercümeleri yapılmış ve dosyalanmış durumdadır Bu bilgiler Başkanlar Kurulu ile, KAFFED adına DÇB yönetim kurulu üyeleriyle ve eski başkanlarımızla da paylaşılmış; online ve yüz yüze toplantılar gerçekleştirilmiştir. Federasyonumuzun şeffaflık ilkesi ve göreve geldiğimiz genel kurulumuzda sayın başkanımızın verdiği söze istinaden Kamuoyuna saygılarımızla sunarız.